Chương : 13
Nhìn ra cửa sổ gian phòng, người ta có thể tưởng tượng ra rằng khu luật gia Lincoln’s Inn là một thị trấn thôn quê với những tán cổ thụ đang trút lá, thảm cỏ xanh, không khí tĩnh mịch của hội quán chỉ thoáng bị phá vỡ bởi một hay hai người đàn ông bận áo dài đen đi qua trong ánh tà dương. Nơi đây, ngay giữa London, âm thanh to nhất là tiếng một con quạ kêu trên tán cây gần đó trong khi đám anh em đen tuyền của nó hành quân với những bước trịnh trọng và ngập ngừng ngang qua lối đi dạo.
Maddy ngồi cùng cha bên cửa sổ, Edward và Jervaulx đứng ở hai bên nàng, Larkin đứng cách đó vài bước.
Căn phòng họ đang đợi khá đông người. Bên lò sưởi, Phu nhân Clementia, Phu nhân Charlotte và hai người chị em khác của Jervaulx ngồi thành hàng sau Phu nhân de Marly và nữ công tước. Chồng của họ túm tụm bên cửa, rì rà rì rầm, đôi lúc lại hỏi ý kiến một người đội tóc giả đứng ở ngưỡng cửa đang sắp xếp giấy tờ mà không vào phòng.
Phu nhân de Marly đã đặc biệt yêu cầu Maddy cùng cha nàng có mặt, một việc hóa ra khá mệt mỏi. Một tay luật su vô cùng u ám lí nhí phỏng vấn hai người nhà Timms trong phòng riêng, hỏi đủ thứ về Công tước và hành vi của gã. Viên luật sư ghi chép và kiểm tra chéo cha nàng khác lâu về toán học nhưng khi Maddy đứng dậy đưa cha ra ngoài, nàng không có ý niệm rõ ràng lắm về việc kết quả thế nào.
Tay ủy viên hội đồng đã rời đi trước đó với Phu nhân de Marly và Jervaulx, gã nom càng căng thẳng hơn khi quay trở lại, một sự căng thẳng âm thầm dội lên dưới lớp ngụy trang băng giá. Giờ thì gã đứng cạnh Maddy, ăn vận không chê vào đâu được nhờ sự hầu hạ của một tên hầu đã thẳng thừng đuổi nàng ra khỏi phòng thay đồ sáng nay. Lần này không có áo gi lê thêu mà trắng thuần, không trang sức, quần bó trắng dài đến gối và khoác áo màu lơ sẫm mà Phu nhân de Marly tuyên bố là phù hợp. Gã xuất hiện mộc mạc như một tín đồ phái Giáo hữu nhưng với cái nhìn mà Maddy chưa từng thấy trên khuôn mặt của tín đồ nào ngoại trừ một người bị đuổi ra khỏi các buổi Suy niệm vì kết hôn với một phụ nữ không thuộc Hội và để một linh mục làm chủ lễ.
Đó cũng chính là điều mà họ hàng Jervaulx muốn làm với gã, Maddy thầm nghĩ - từ chối gã. Cắt đứt mọi quan hệ máu mủ với gã, khiến gã biến khỏi gia đình và nơi này. Trong khi họ ngồi đợi suốt buổi chiều dài dằng dặc tại phòng chờ của Tòa Đại pháp, nàng đã ngộ ra mà chẳng cần ai bảo: chính những người này, họ hàng của gã, chị em gã với những người đàn ông mà họ cưới, thậm chí cả mẹ gã, là những kẻ khao khát phiên tòa này, và chỉ có Phu nhân de Marly đứng ở bên kia. Có triệu tập vào Đại pháp quan. Phu nhân de Marly đứng dậy, các vị phu nhân khác đứng lên theo nhưng chỉ mình Jervaulx được gọi vào.
Phu nhân de Marly nện cây gậy chống đoạn ngồi xuống. “Đừng làm ta thất vọng,” bà lớn tiếng với Công tước.
Ở cửa vào, viên luật sư đứng đợi, đần độn và vô cảm dưới bộ tóc giả. Jervaulx trao về Maddy một cái nhìn tuyệt vọng vô hạn. Nàng đan chặt hai bàn tay vào nhau, không thể nói với gã những điều nàng khao khát được nói, không phải trước mặt những kẻ kia, để truyền cho gã dũng khí và lòng tin.
“Đức ông?” viên luật sư nói. “Đại pháp quan đang đợi ngài.”
Cơn căm thù băng giá từ từ bùng lên khuôn mặt Công tước. Nó khiến gã nom thật đáng sợ. Gã nhìn cả gia đình mình, từng người một, từng chị em gái, em rể, mẹ gã, như thể cảnh báo họ đừng mong quên chuyện này. Rồi gã đi tới chỗ viên luật sư và cánh cửa.
Trong một khoảnh khắc chao đảo quái dị của thực tại trước mắt mà Christian thường gặp phải, gã nhận ra người đàn ông ngồi sau bàn: Lyndhurst, áo Đại pháp quan - thay đổi chính phủ - gã nhớ điều đó... gã nhớ... Đóng hộp.Thuốc giải cứu với đời gã đột nhiên bày ra trước mắt.
Lyndhurst dừng gõ ngón tay hối hả và ngước lên khỏi đống giấy tờ cầm trong tay. Mặt lão tuồng như nhẹ nhõm thay cho vẻ bồn chồn lo lắng, khi lão thấy Christian đứng lặng lẽ ở đó. Lyndhurst đứng dậy đi vòng qua bàn, chìa bàn tay ra.
Christian biết lão: một tay sát gái khét tiếng, một thành viên phản bội của đảng Whig - ở rất, rất xa nhóm cách mạng triệt để của Christian nhưng không phải là lão già tệ hại nhất. Giờ là Đại Pháp quan cơ đấy! Leo nhanh thật. Nhưng Christian chỉ nhớ được chập chờn. Khủng hoảng trong đản Bảo Thủ, những cuộc hội đàm và hoài nghi, gã cảm thấy mình đang lềnh bềnh trôi trong ký ức, không có khái niệm nào về việc những chuyện kia cách đây bao lâu rồi hay chính phủ hiện đứng trên lập trường nào.
Không có cách mạng, ít nhất là vậy, không thể có khi những loại như Lyndhurst được bổ nhiệm làm Đại Pháp quan.
Lão vỗ lên vai Christian, nắm lấy tay gã, cái thời khắc hoang mang mà Christian không thể tránh né. Gã cử động, trở thành một người có thể đáp lại áp lực của lời chào.
“Trong khoe day, thua ngai! Rat khoe!”
Christian gật đầu.
“Lai day ngoi. Khơng lâu dau. Toi da nói chuyện phunhanmarly, ngài thấy đấy.” Lão khoát tay về một chiếc ghế bên lò sưởi, tự kéo ghế của mình ra đó. Dải đăng ten trên áo dài của lão phơ phất. Lão giũ cả chiếc áo, đưa nó cho một viên thư ký, anh ta nhận lấy xong liền lách qua cửa, biến mất cùng vật phẩm đỏ chói kia. Lyndhurst lấy kính ra đeo lên mũi. Những tên đội tóc giả khác đứng bên, sột soạt giở giấy tờ. “Vai câu hỏi don gian, thất vọng ro rang, nhỉ?”
Lão khẽ liếc Christian, vừa hy vọng vừa hơi ngượng, và hắng giọng. Một tay đội tóc giả đưa mấy tờ giấy cho lão.
Lão nhăn mặt với đám giấy tờ trên đùi. Không nhìn lên, lão nói, “Xin cho biet tên thưa ngài, day du.”
Lyndhurst ngước lên. “Tên?”
Christian Richard Nicholas Francis Langland
Gã không thể nói ra.
Gã cảm thấy một đợt triều kinh hãi vừa tái sinh. Từ ngữ sẽ không tuôn ra. Hơi thở của gã bắt đầu mạnh hơn, gã trân trối nhìn Lyndhurst, cố gắng biến làn hơi bật từ cổ họng thành âm thanh.
Một trong những tay đội tóc giả nói gì đó nhưng chỉ là một chuỗi âm tiết vô nghĩa với Christian. Họ đặt một cuốn sổ da dê lên đùi gã và đưa một cây bút cho gã.
Gã ấn bút lên trang sổ. Chẳng có gì xảy ra. Gã đặt bút xuống rồi cầm lên bằng tay trái. Gã cố nghĩ về những chữ cái, hình thù của chúng, làm thế nào để bắt đầu viết. Gã ngước nhìn Lyndhurst thì thấy lão đang vươn người tới, đôi mày cau lại nhăn nhúm.
“Khơng the viet tên?”
Christian ngả đầu vào lưng ghế. Đười Ươi, nơi đó - chúng sẽ lại nhốt gã ở đó! Cơn cuồng loạn đẩy những con chữ còn đi xa hơn, vung vãi chúng ngoài tầm với của gã, ngoài tầm hy vọng.
Những kẻ đội tóc giả lầm lì nhìn gã. Lần cuối phát ngôn ở Thượng nghị viện, gã đã đứng lên tranh luận về giáo dục, những hiệp hội cơ khí, khoa học, gã nhớ Lyndhurst lúc đó vừa hí hoáy ghi chép vừa rì rầm chuyện riêng, những việc thường nhật của một thành viên đảng Bảo Thủ. Vậy mà giờ đây, như những họ hàng xa bên giường kẻ hấp hối, Đại Pháp quan và đám thuộc hạ săm soi Công tước Jervaulx: chỉnh tề, bất an, mê muội.
Gã từng là một trong số họ, ăn mặc như họ, từng ngồi trong Thượng nghị viện với Lyndhurst, vậy mà điều này lại xảy ra với gã.
Lyndhurst mím môi, dựa lưng vào ghế. Lão lắc đầu, viết gì đó lên giấy.
Tủi hổ thiêu đốt Christian. Gã nhìn xuống cuốn vở trên đùi và viết biểu thức đại số về khoảng cách giữa hai điểm trên một trục tọa độ vuông góc.
“Cai gi day?” Lyndhurst ghé nhìn cuốn vở, xoay nó lại mà không nhấc khỏi đfui Christian.
Một tên mặt vuông đội tóc giả ghé lại lẩm bẩm gì đó vào tai lão.
“À.” Lyndhurst gật đầu, đưa tay đẩy kính lên. Lão nhìn Christian. “Viet so hai muoi tu duoc khơng?”
Hai mươi? Tất cả đều ngóng vào cuốn sổ với vẻ mong đợi. Christian suy ra rằng mình sẽ phải viết. Lần này, bàn tay chịu nghe lời gã. Gã nguệch ngoạc con số hai mươi lên cuốn vở của mình.
“Một hai[1] ha mươi, ngài vui lòng viết cho.”
[1] Trong tiếng Anh, từ “hai” (two) và “đến” (to) có phát âm tương tự nhau khiến Jervaulx bị nhầm.
Lòng chắc chắn hơn, Christian viết một ngìn hai trăm hai mươi. Gã đã không làm đúng, điều đó là rõ ràng. Gã có thể cảm nhận cơn kinh hoàng lại bốc lên trong mình, cảm thấy chính mình đang thất bại.
Một tên đội tóc giả khác nói gì đó, Lyndhurst bèn lơ đãng gật đầu. Cửa mở, một viên thư ký dìu mẹ của Christian vào phòng. Christian đứng dậy. Bà thậm chí chẳng ngó gã, chỉ dừng ở cửa. Khi tên đội tóc giả chạm vào cánh tay bà, bà quay người rời khỏi phòng. Cửa đóng sập lại.
Christian đứng đó một lát, hoang mang. Gã ngồi xuống.
“Phu nhan?”
Cơn giận sôi lên trong gã. Chỉ là một trò chơi, với chúng đây chỉ là một trò chơi, một trò vặt vãnh để hạ gục gã.
“Danh tinh?”
Gì?
“Tên?” Lyndhusrt gợi ý.
Gã nhắm mắt. Gã cố gắng. Cái tên không hiện ra. Chẳng có gì hiện ra cả.
“Khơng biet?”
Không gì hết! Christian trừng trừng nhìn Lyndhurst, dữ dằn rít thở qua kẽ răng.
Một trong những tên đội tóc giả mang một giá nến chưa thắp từ bệ lò sưởi đến, đặt lên bàn gần phía Christian. Hắn đưa cho gã một tờ giấy vặn thành cái châm nến.
Mồi và nến. Giấy và lửa. Nhưng hai bàn tay gã dường như chẳng liên quan gì đến nhau.
Lyndhurst vươn người tới cầm mẩu giấy vặn xoắn. Lão để giấy trên than cho tới khi nó bắt đầu bốc khói. Một ngọn lửa nhỏ xuất hiện. Gã xoay giấy mồi đã châm đưa cho Christian.
Christian cẩn thận nhận lấy. Gã nhìn trừng trừng vào ngọn lửa xanh lơ và vàng, vào làn khói trắng cuộn vòng bốc lên.
Ai đó kêu giật giọng. Một tên đội tóc giả cúi xuống vội vã thổi phù làm tắt ngọn lửa.
Christian nhíu mày. Họ phải cho gã thời gian; họ không cho gã đủ thời gian. Nét mặt của tên đội tóc giả làm gã sôi máu. Gã nhắm mắt chộp lấy giá nến, nắm trong tay. Tay kia của gã giữ miếng giấy cháy dở.
Gã quyết tâm cho thấy mình làm được. Gã sẽ thử. Gã nhìn tờ giấy mồi, gí nó vào ngọn nến, nghiêng đầu để quan sát rõ hơn. Tay phải gã lật ngược nến. Tay trái gí tờ giấy mồi lửa vào lớp sáp. Vài mẩu tro đen vương vãi trên cuốn vở và quần gã, nhưng như thế vẫn chưa đúng. Gã lại lật nến lên và lại ấn tờ giấy vào đó. Miếng giấy xoắn nhàu nát trong tay gã rơi xuống sàn. Christian tuyệt vọng trân trối nhìn nó.
Lyndhurst lẩm bẩm một mình, lại hí hoáy viết. Tay thư ký nhẹ nhàng cậy giá nến đang chúc ngược khỏi bàn tay siết chặt của Christian. Rồi anh ta lấy một xếp tiền giấy và một vốc xu từ trên bàn, đưa chúng cho Đại Pháp quan. Lyndhurst rải chỗ tiền đó lên cuốn sổ trên đùi Christian. “Ngai dem xem.”
Christian nhặt tờ một bảng lên. Gã nhìn Lyndhurst. Viên Đại Pháp quan hiền từ đáp lại. Cảm thông. Và trong sự thương hại nhẫn nại đó, Christian đọc thấy số phận của mình.
Gã vò nát tờ tiền. Gã đứng lên, ném thẳng cuốn sổ vào lửa. Những đồng xu tung tóe, đập vào bệ lò sưởi kêu leng keng. “Không-không-không-không!” Đó là tất cả những gì gã có thể làm, chỉ một từ vô ích ấy, lặp đi lặp lại. “Không-không-khôngkhông-không.” Gã thấy mình như một con mãnh thú bị dồn vào chân tường, trước tất cả những con mắt sửng sốt đang dán vào gã kia.
Thằng điên, thằng điên, quay về với nơi điên loạn và xiềng xích đi. Quay về đó mà chết. Hoặc tệ hơn - mà sống.
Thằng điên, ôi Chúa ơi. Một thằng điên chửi thề và nói bằng tay. Thằng điên!
Người ta gọi Maddy và Edward vào để trấn tĩnh gã. Nàng bước vào, tim muốn bật ra khỏi lồng ngực, chờ đợi một khung cảnh bừa bãi hoang tàn, nhưng tất cả những gì nàng thấy chỉ là Jervaulx bên chiếc ghế bị lật ngược cùng với đám luật sư và Đại Pháp quan nom có vẻ bị mất mặt.
Jervaulx thấy Maddy. Gã đưa tay lên rồi lại thả rơi xuống, rên lên một tiếng thống khổ.
Edward tới kê lại chiếc ghế. “Nào,” anh ta điềm tĩnh nói. “Ngài sẽ không buộc chúng tôi phải dùng đến găng trói chứ, thưa ngài, ngài Christian? Không phải trước mặt Lệnh bà và cô Timms chứ?”
Jervaulx đánh anh ta.
Edward bị đấm ngã ngửa ra sau, đập người vào ghế trong khi đám luật sư nhào tới giữ Jervaulx không cho gã kịp qua mặt họ. Trong khoảnh hắc hỗn loạn đó, chỉ có tiềng la hét và tiếng cào lên gỗ, rồi Larkin xuất hiện, vung tay giáng cho Công tước một cú đấm khiến gã ngã soài ra bàn, hai viên luật sư vẫn còn bám lấy tay gã. Giấy tờ bay tung tóe khắp sàn. Larkin nhảy bổ lên trên người Công tước, hai bàn tay cục mịch siết lấy họng gã.
Những nỗ lực phản kháng yếu dần. Jervaulx gục xuống bàn, thơt hồng hộc. Gã nhắm mắt quay mặt đi khỏi lũ người còn lại.
Larkin từ từ lùi người lại, khẽ đập đập một cái vòng cao su Ấn Độ to tướng lên lòng bàn tay rồi bỏ vào túi áo. Đám luật sư đã tuột hết cả tóc giả. Nom cả bọn đầy kích động và kỳ quái, buồn nản khi Larkin nói, “Dựng ngài ấy đứng dậy và buông ngài ấy ra, thưa các ngài. Ngài ấy sẽ không chống cự lại nữa đâu.”
Họ kéo gã đứng thẳng lên. Jervaulx hầu như không biết gì về những gọng kìm đang bám lấy cánh tay gã, gã đứng dựa vào bàn, đầu rũ xuống, không hề có nỗ lực cử động nào khi họ buông gã ra. Áo ngoài đẹp đẽ của gã đã toạc vai, để lộ ra lớp vải lanh trắng bên dưới.
Edward tiến tới với găng trói bằng da, đeo vào và thắt dây với sự thành thục của nhiều năm thực hành. Môi anh ta vẫn tứa máu nhưng Jervaulx, người vừa nhận một cú đòn mạnh hơn nhiều của Larkin, không hề có vết bầm nào.
“Gì thế này?” Giọng nói của Phu nhân de Marly cắt ngang bầu không khí.
Đại pháp quan thôi xem xét cặp kính bị vỡ, ngẩng lên. “Lệnh bà.”
Theo sát gót bà là nữ công tước và đám đông còn lại ngoài cửa. Maddy thấy mình bị ép vào một góc khi một trong số các ông chồng chen qua chỗ nàng, xin lỗi ơ hờ.
Jervaulx đứng đó, hai cánh tay bị trói, nhìm chằm chằm xuống sàn nhà. Vết rách trên vai gã há ngoác bởi tư thế kỳ cục mà găng trói ép hai cánh tay gã vào.
Đại pháp quan liếc nhìn một lượt cả đại gia đình vừa chen chúc tiến vào. “Ồ,” lão nói, giọng khô khốc và hơi khó chịu. “Vì tất cả các vị đã có mặt ở đây, vậy tôi xin thông báo cho các vị phán quyết của mình về vấn đề đơn kiến nghị xin trát de idiota inquirendo[2]trong trường hợp của Đức ông Christian Langland, Công tước Jervaulx.”
[2] Tiếng Latinh, có nghĩa là “về thẩm tra liên quan đến người đần độn”. Nó chỉ việc kiểm tra người ta có bị đần độn không, do một ban hội thẩm tiến hành. Khi ban hội thẩm xác định một người là purus idiota, nghĩa là đần độn hoàn toàn, toàn bộ lợi tức từ đất đai của người đó cũng như việc chăm sóc người đó được nhà vua chuyển cho người khác.
Phu nhân de Marly nện cây gậy xuống sàn. “Lyndhurst...” bà vội vã lên tiếng.
“Phu nhân,” giọng nói của Đại Pháp quan mang thông điệp cảnh cáo. “Xin cho phép tôi.” Lão tự ngồi xuống một cái ghế lớn gần lò sưởi, khoát tay về phía chiếc ghế kê đối diện mời phu nhân. Lão giơ bàn tay ra hiệu.
Viên thư ký vội vã lượm đám giấy tờ vung vãi gần chân lão. Đại pháp quan nhận lấy, sắp xếp lại, giữ cái kính bị hỏng ở trên mũi mà không buồn đeo lên.
“Tôi đã kiểm tra Công tước về khả năng tự lo liệu công việc của mình. Tôi nhận thấy rằng ngài không thể nói hay viết tên mình. Ngài không thể đếm từ một đến hai mươi. Ngài có vẻ không nhận ra mẹ mình. Ngài không có phản ứng tích cực nào khi được đưa cho một cây nến để thắp sáng. Khi được yêu cầu đếm tổng một số tiền, ngài ấy quẳng chúng vào lửa. Đó là...” Lão cất cao giọng khi Phu nhân de Marly có ý định cắt ngang. “Đó là những tiêu chuẩn mà theo luật chúng tôi dùng để xác định conpos mentis[3], thưa phu nhân.”
[3] Tiếng Latinh, có nghĩa là “trí óc tỉnh táo”.
Phu nhân de Marly từ nãy đã vươn người về phía trước. Bắt gặp ánh nhìn của Đại Pháp quan, bà bèn ngả người ra sau, cằm rướn lên. “Thưa ngài, đó là Công tước Jervaulx.” Bà ném về phía viên Đại pháp quan một cái liếc xéo đến sỏi đá cũng phải rúm lại. “Công tước... Jervaulx.”
Họ giống như hai người lớn tuổi trong một cuộc xung đột câm lặng, hai khối sắt đá lớn. Tất cả mọi người và mọi thứ còn lại đều yên lặng một cách kỳ quái, trừ ngọn lửa khe khẽ bập bùng giữa Phu nhân de Marly và Đại pháp quan. Một âm thanh quá đỗi tầm thường, trong suốt lúc ấy, Jervaulx không hề cử động hay ngẩng đầu lên.
Đại pháp quan lật giở đống giấy tờ của mình. Lão hắng giọng. “Thay mặt cho lệnh bà nữ công tước thừa kế xứ Jervaulx, chúng tôi có các ngài Tilgate, ngài Stastoryham, ông Manning, ông Perceval, thống nhất và độc lập, vân vân, vân vân... kiến nghị tòa án... vân vân... trát de idiota inquirendo... phải, tôi nghĩ tôi không nhầm.” Lão liếc nhìn về phía một thành viên hội đồng. “Ông Temple, có một lỗi trong các tài liệu này. Đây không nên để là de idiota, mà là de lunatico[4], như tôi đã thấy sau những xem xét của mình về Công tước.” Lão liếc nhìn cử tọa với ánh mắt thản nhiên. “Tôi thấy rất rõ ràng đây là một trường hợp rối loạn về tinh thần hơn là thiểu năng trí tuệ. Nếu các ngài có mong muốn sửa lại đơn kiến nghị và đệ trình lại, ông Temple, tôi tất nhiên sẽ tiếp nhận đơn vào thời điểm sau này.”
[4] Tiếng Latinh, có nghĩa là “mất trí”.
Maddy không thể hiểu vì sao Phu nhân de Marly lại tỏ ra hân hoan thế. Bà có vẻ coi việc trì hoãn kia như một chiến thắng hoàn toàn - và quả thật, những tiếng rì rầm phàn nàn kịch liệt của hai ông em rể lật tẩy nỗi thất vọng của họ. Trong khi Phu nhân de Marly chậm rãi lộc cộc rời bước ra xe ngựa đang đợi bên ngoài, Maddy nghe thấy một trong hai đức ông chồng càu nhàu, “Chúa ơi, lại nửa năm nữa?” Giọng anh ta hơi to lên khi anh ta tóm lấy tay của viên luật sư. “Tài sản sẽ nát ra hết mất!”
Những kẻ còn lại suỵt anh ta. Maddy đi qua họ trong đại sảnh. Các chị em và anh em rể của gã nhìn theo lưng nàng, dạt sang bên, dựa lưng vào tường. Maddy dừng lại ở đầu cầu thang.
Kẹp giữa Edward và Larkin, Jervaulx đi trước mặt hàng khán giả, bị trói gô, như thể gã là một tên tử tù bị dẫn tới pháp trường. Gã không có biểu hiện gì là quen biết bất kỳ ai gần đó, gã cơ hồ chỉ nhìn đường viền trên váy của các cô em bà chị khi đi qua. Chỉ cho tới khi đến chỗ Maddy gã mới ngước mắt lên - và khi nàng bắt gặp ánh mắt gã thì gã đã đi mất rồi.
Chẳng có gì trong ánh mắt ấy, không buồn bã, không giận dữ, không nhận biết. Gã nói rằng gã sẽ chết nếu bị tống lại về nơi đó. Maddy nghĩ rằng gã đã chết rồi. Nàng đã chực đưa tay ra để chạm vào gã, nhưng không...
Không. Như thế tốt hơn. Tốt hơn là không để gã quay lại, tốt hơn là không để gã cảm nhận được giây phút này. Đại gia đình kia tụ tập thành hàng trong đại sảnh sau lưng gã, rì rầm với nhau. Maddy kéo váy, quay người khỏi gã, đi xuống cầu thang.
...
Trên một chiếc ghế luôn kê gần lò sưởi, Phu nhân de Marly ngồi ở buồng riêng của mình, vây quanh bà là những đồ gỗ sơn mài phương Đông. Có chút khoảng trống nào là có chừng ấy chai sứ men xanh và trắng, chai lớn chai nhỏ, có chai đơn giản, có chai lại được vẽ những con rồng kỳ quái và quái vật huyền thoại. Bà hít một hơi dài muối hít từ một trong những cái chai đó rồi mở mắt, xoay bình thuốc trong tay. “Cô Timms.” Bà nhìn Maddy chằm chằm. “Hiện giờ có một việc rất khẩn thiết là nó phải hiểu được điều ta sắp nói. Đó là lý do vì sao cô có mặt ở đây.”
“Tôi hiểu.”
“Oắt con ít giáo dục. Phải trả lời ‘thưa lệnh bà’ khi ta nói với cô.”
“Đó không phải là nguyên tắc chung của chúng ta,” Maddy bình tĩnh đáp.
Phu nhân de Marly nhướng mày. “Ta dám chắc đấy.”
Có vẻ hài lòng với lời nhận xét cay độc đó, bà chuyển sự chú ý sang Công tước. Gã đứng đó, bị cột trong găng trói, nhìn cả hai như một kẻ ngoài vòng pháp luật đang bị cùm xích. Phu nhân de Marly lại hít một hơi dài muối hít, rồi vẫy bình thuốc.
“Bỏ ngay đám... dây ra đi,” bà nói, như thể chính từ đó xúc phạm bà.
Maddy rất vui lòng làm vậy. Jervaulx đứng yên cho nàng cởi trói. Được thả rồi, gã nới lỏng nắm tay, xòe ngón tay ra, nhìn xuống từng bàn tay một. Rồi gã ngẩng đầu gật một cái với Maddy thay lời cảm ơn.
Phu nhân de Marly nện gậy xuống sàn để cả hai chú ý về phía bà. “Anh, chàng trai, biết chuyện gì diễn ra hôm nay không?”
“Chậm thôi ạ,” Maddy khuyên.
Bà phu nhân già nhăn mặt khó chịu. “Jervaulx!”
Gã nhìn bà.
“Nghe ta đây,” bà nói. “Hôm nay anh trượt rồi. Trượt.”
Hàm gã động đậy. Gã bắt đầu thở nhanh hơn, cố gắng nói. Với sự trợ giúp của Maddy, Phu nhân de Marly chờ đợi mà không cắt ngang gã.
“Vesta!” gã bật ra dữ dội. “Không... về. Chúa! Nếu yêu. Nếu...” gã tóm lấy cánh tay Maddy, đẩy nàng về phía bà bác. Gã giữ nàng chắn trước mặt mình. “Nói.”
Maddy cảm thấy ngón tay gã cắm sâu vào cánh tay nàng. Gã hơi run rẩy, gầm gừ trong cổ họng.
“Nói,” gã khăng khăng.
“Anh ta không muốn quay về Blythedale, thưa Phu nhân de Marly,” nàng nói. “Tôi tin rằng đó là điều mà anh ta muốn tôi nói với bà.”
“Thật là!” Phu nhân thậm chí chẳng buồn nhìn Maddy, chỉ ngó Công tước đằng sau lưng nàng.
Jervaulx rên lên một tiếng, đẩy Maddy ra. Gã sải bước đến tận cuối phòng. “Giết... giờ.” Gã quay lại phía họ, tóm lấy hai tay vịn khắc hoa văn chữ triện của một chiếc gỗ mun kiểu Trung Hoa.
“Không... về.”
Phu nhân de Marly quan sát gã, khẽ gật đầu. “Phải về đó chứ. Mẹ anh muốn thế,” bà nói, với vẻ nhẫn tâm thản nhiên đến mức buộc Maddy phải lên tiếng.
“Có lẽ bà sẽ cân nhắc...”
“Cô Timms!” Phu nhân de Marly quát.
Maddy im thít.
“Cô Timms, cô không hề đề cập đến việc nó có thể nói chuyện tỉnh táo.”
Phu nhân de Marly có cách khiến người ta cảm thấy có lỗi thậm chí vì tình hình sáng sủa hơn. “Thi thoảng anh ta nói chuyện,” Maddy đáp, “nhưng không thường xuyên.”
“Bao lâu một lần? Trong hoàn cảnh nào?”
“Tôi nghĩ là... khi anh ta giận dữ. Khi anh ta rất khao khát thứ gì đó. Khi đó là...” Nàng ngần ngừ. “Khi đó là điều quan trọng với anh ta.”
“Ta thấy rồi.”
Phu nhân de Marly đặt cả hai tay lên đầu cây gậy chống. Bà ngả đầu ra sau nhắm mắt lại.
“Jervaulx,” bà phu nhân già lên tiếng. “Anh sẽ quay về đó. Hiểu không?”
Gã giữ cái ghế. “Về?” Chỉ một từ đó, một từ khắc khoải đó.
“Phải.” Phu nhân de Marly mở mắt. Bà giáng cây gậy xuống sàn. “Trừ phi anh làm như ta bảo.”
Bà chống gậy tì người đứng lên. Công tước không cử động khi bà đi đến chỗ gã, váy lụa cứng loạt soạt theo mỗi bước chân. Bà dừng lại, tì mạnh vào cây gậy chống. Họ nhìn thẳng vào nhau, cách nhau chiếc ghế bằng gỗ mun.
“Không về, Jervaulx. Không... về... nếu...” Bà ngước mắt nhìn sâu và mắt Công tước. “Nếu anh đồng ý.”
Mặt gã tối lại vì xúc cảm và lo lắng. “Đồng... ý?”
“Đồng ý kết hôn.”
Gã hơi nghiêng đầu. Maddy có thể thấy sự do dự.
“Cưới,” Phu nhân de Marly nhắc lại, rành mạch và đơn giản. “Cưới... bảo vệ tước hiệu... và không quay về. Ta sẽ lo.”
Mặt gã bừng bừng ngộ ra. Lĩnh hội và nhạo báng - một khoảnh khắc của tính ngạo mạn quý tộc, một công tước thuần túy, vẻ mếch lòng đáng ngạc nhiên trước sự rầy rà này - và rồi một sự lĩnh hội xa hơn, sự nắm bắt đầy đủ điều mà bà đề nghị. Gã buông ghế.
“Được,” gã bật ra.
Bất cứ thứ gì, âm tiết độc nhất đó tuyên bố. Bất cứ thứ gì để không phải quay về.
Maddy ngồi cùng cha bên cửa sổ, Edward và Jervaulx đứng ở hai bên nàng, Larkin đứng cách đó vài bước.
Căn phòng họ đang đợi khá đông người. Bên lò sưởi, Phu nhân Clementia, Phu nhân Charlotte và hai người chị em khác của Jervaulx ngồi thành hàng sau Phu nhân de Marly và nữ công tước. Chồng của họ túm tụm bên cửa, rì rà rì rầm, đôi lúc lại hỏi ý kiến một người đội tóc giả đứng ở ngưỡng cửa đang sắp xếp giấy tờ mà không vào phòng.
Phu nhân de Marly đã đặc biệt yêu cầu Maddy cùng cha nàng có mặt, một việc hóa ra khá mệt mỏi. Một tay luật su vô cùng u ám lí nhí phỏng vấn hai người nhà Timms trong phòng riêng, hỏi đủ thứ về Công tước và hành vi của gã. Viên luật sư ghi chép và kiểm tra chéo cha nàng khác lâu về toán học nhưng khi Maddy đứng dậy đưa cha ra ngoài, nàng không có ý niệm rõ ràng lắm về việc kết quả thế nào.
Tay ủy viên hội đồng đã rời đi trước đó với Phu nhân de Marly và Jervaulx, gã nom càng căng thẳng hơn khi quay trở lại, một sự căng thẳng âm thầm dội lên dưới lớp ngụy trang băng giá. Giờ thì gã đứng cạnh Maddy, ăn vận không chê vào đâu được nhờ sự hầu hạ của một tên hầu đã thẳng thừng đuổi nàng ra khỏi phòng thay đồ sáng nay. Lần này không có áo gi lê thêu mà trắng thuần, không trang sức, quần bó trắng dài đến gối và khoác áo màu lơ sẫm mà Phu nhân de Marly tuyên bố là phù hợp. Gã xuất hiện mộc mạc như một tín đồ phái Giáo hữu nhưng với cái nhìn mà Maddy chưa từng thấy trên khuôn mặt của tín đồ nào ngoại trừ một người bị đuổi ra khỏi các buổi Suy niệm vì kết hôn với một phụ nữ không thuộc Hội và để một linh mục làm chủ lễ.
Đó cũng chính là điều mà họ hàng Jervaulx muốn làm với gã, Maddy thầm nghĩ - từ chối gã. Cắt đứt mọi quan hệ máu mủ với gã, khiến gã biến khỏi gia đình và nơi này. Trong khi họ ngồi đợi suốt buổi chiều dài dằng dặc tại phòng chờ của Tòa Đại pháp, nàng đã ngộ ra mà chẳng cần ai bảo: chính những người này, họ hàng của gã, chị em gã với những người đàn ông mà họ cưới, thậm chí cả mẹ gã, là những kẻ khao khát phiên tòa này, và chỉ có Phu nhân de Marly đứng ở bên kia. Có triệu tập vào Đại pháp quan. Phu nhân de Marly đứng dậy, các vị phu nhân khác đứng lên theo nhưng chỉ mình Jervaulx được gọi vào.
Phu nhân de Marly nện cây gậy chống đoạn ngồi xuống. “Đừng làm ta thất vọng,” bà lớn tiếng với Công tước.
Ở cửa vào, viên luật sư đứng đợi, đần độn và vô cảm dưới bộ tóc giả. Jervaulx trao về Maddy một cái nhìn tuyệt vọng vô hạn. Nàng đan chặt hai bàn tay vào nhau, không thể nói với gã những điều nàng khao khát được nói, không phải trước mặt những kẻ kia, để truyền cho gã dũng khí và lòng tin.
“Đức ông?” viên luật sư nói. “Đại pháp quan đang đợi ngài.”
Cơn căm thù băng giá từ từ bùng lên khuôn mặt Công tước. Nó khiến gã nom thật đáng sợ. Gã nhìn cả gia đình mình, từng người một, từng chị em gái, em rể, mẹ gã, như thể cảnh báo họ đừng mong quên chuyện này. Rồi gã đi tới chỗ viên luật sư và cánh cửa.
Trong một khoảnh khắc chao đảo quái dị của thực tại trước mắt mà Christian thường gặp phải, gã nhận ra người đàn ông ngồi sau bàn: Lyndhurst, áo Đại pháp quan - thay đổi chính phủ - gã nhớ điều đó... gã nhớ... Đóng hộp.Thuốc giải cứu với đời gã đột nhiên bày ra trước mắt.
Lyndhurst dừng gõ ngón tay hối hả và ngước lên khỏi đống giấy tờ cầm trong tay. Mặt lão tuồng như nhẹ nhõm thay cho vẻ bồn chồn lo lắng, khi lão thấy Christian đứng lặng lẽ ở đó. Lyndhurst đứng dậy đi vòng qua bàn, chìa bàn tay ra.
Christian biết lão: một tay sát gái khét tiếng, một thành viên phản bội của đảng Whig - ở rất, rất xa nhóm cách mạng triệt để của Christian nhưng không phải là lão già tệ hại nhất. Giờ là Đại Pháp quan cơ đấy! Leo nhanh thật. Nhưng Christian chỉ nhớ được chập chờn. Khủng hoảng trong đản Bảo Thủ, những cuộc hội đàm và hoài nghi, gã cảm thấy mình đang lềnh bềnh trôi trong ký ức, không có khái niệm nào về việc những chuyện kia cách đây bao lâu rồi hay chính phủ hiện đứng trên lập trường nào.
Không có cách mạng, ít nhất là vậy, không thể có khi những loại như Lyndhurst được bổ nhiệm làm Đại Pháp quan.
Lão vỗ lên vai Christian, nắm lấy tay gã, cái thời khắc hoang mang mà Christian không thể tránh né. Gã cử động, trở thành một người có thể đáp lại áp lực của lời chào.
“Trong khoe day, thua ngai! Rat khoe!”
Christian gật đầu.
“Lai day ngoi. Khơng lâu dau. Toi da nói chuyện phunhanmarly, ngài thấy đấy.” Lão khoát tay về một chiếc ghế bên lò sưởi, tự kéo ghế của mình ra đó. Dải đăng ten trên áo dài của lão phơ phất. Lão giũ cả chiếc áo, đưa nó cho một viên thư ký, anh ta nhận lấy xong liền lách qua cửa, biến mất cùng vật phẩm đỏ chói kia. Lyndhurst lấy kính ra đeo lên mũi. Những tên đội tóc giả khác đứng bên, sột soạt giở giấy tờ. “Vai câu hỏi don gian, thất vọng ro rang, nhỉ?”
Lão khẽ liếc Christian, vừa hy vọng vừa hơi ngượng, và hắng giọng. Một tay đội tóc giả đưa mấy tờ giấy cho lão.
Lão nhăn mặt với đám giấy tờ trên đùi. Không nhìn lên, lão nói, “Xin cho biet tên thưa ngài, day du.”
Lyndhurst ngước lên. “Tên?”
Christian Richard Nicholas Francis Langland
Gã không thể nói ra.
Gã cảm thấy một đợt triều kinh hãi vừa tái sinh. Từ ngữ sẽ không tuôn ra. Hơi thở của gã bắt đầu mạnh hơn, gã trân trối nhìn Lyndhurst, cố gắng biến làn hơi bật từ cổ họng thành âm thanh.
Một trong những tay đội tóc giả nói gì đó nhưng chỉ là một chuỗi âm tiết vô nghĩa với Christian. Họ đặt một cuốn sổ da dê lên đùi gã và đưa một cây bút cho gã.
Gã ấn bút lên trang sổ. Chẳng có gì xảy ra. Gã đặt bút xuống rồi cầm lên bằng tay trái. Gã cố nghĩ về những chữ cái, hình thù của chúng, làm thế nào để bắt đầu viết. Gã ngước nhìn Lyndhurst thì thấy lão đang vươn người tới, đôi mày cau lại nhăn nhúm.
“Khơng the viet tên?”
Christian ngả đầu vào lưng ghế. Đười Ươi, nơi đó - chúng sẽ lại nhốt gã ở đó! Cơn cuồng loạn đẩy những con chữ còn đi xa hơn, vung vãi chúng ngoài tầm với của gã, ngoài tầm hy vọng.
Những kẻ đội tóc giả lầm lì nhìn gã. Lần cuối phát ngôn ở Thượng nghị viện, gã đã đứng lên tranh luận về giáo dục, những hiệp hội cơ khí, khoa học, gã nhớ Lyndhurst lúc đó vừa hí hoáy ghi chép vừa rì rầm chuyện riêng, những việc thường nhật của một thành viên đảng Bảo Thủ. Vậy mà giờ đây, như những họ hàng xa bên giường kẻ hấp hối, Đại Pháp quan và đám thuộc hạ săm soi Công tước Jervaulx: chỉnh tề, bất an, mê muội.
Gã từng là một trong số họ, ăn mặc như họ, từng ngồi trong Thượng nghị viện với Lyndhurst, vậy mà điều này lại xảy ra với gã.
Lyndhurst mím môi, dựa lưng vào ghế. Lão lắc đầu, viết gì đó lên giấy.
Tủi hổ thiêu đốt Christian. Gã nhìn xuống cuốn vở trên đùi và viết biểu thức đại số về khoảng cách giữa hai điểm trên một trục tọa độ vuông góc.
“Cai gi day?” Lyndhurst ghé nhìn cuốn vở, xoay nó lại mà không nhấc khỏi đfui Christian.
Một tên mặt vuông đội tóc giả ghé lại lẩm bẩm gì đó vào tai lão.
“À.” Lyndhurst gật đầu, đưa tay đẩy kính lên. Lão nhìn Christian. “Viet so hai muoi tu duoc khơng?”
Hai mươi? Tất cả đều ngóng vào cuốn sổ với vẻ mong đợi. Christian suy ra rằng mình sẽ phải viết. Lần này, bàn tay chịu nghe lời gã. Gã nguệch ngoạc con số hai mươi lên cuốn vở của mình.
“Một hai[1] ha mươi, ngài vui lòng viết cho.”
[1] Trong tiếng Anh, từ “hai” (two) và “đến” (to) có phát âm tương tự nhau khiến Jervaulx bị nhầm.
Lòng chắc chắn hơn, Christian viết một ngìn hai trăm hai mươi. Gã đã không làm đúng, điều đó là rõ ràng. Gã có thể cảm nhận cơn kinh hoàng lại bốc lên trong mình, cảm thấy chính mình đang thất bại.
Một tên đội tóc giả khác nói gì đó, Lyndhurst bèn lơ đãng gật đầu. Cửa mở, một viên thư ký dìu mẹ của Christian vào phòng. Christian đứng dậy. Bà thậm chí chẳng ngó gã, chỉ dừng ở cửa. Khi tên đội tóc giả chạm vào cánh tay bà, bà quay người rời khỏi phòng. Cửa đóng sập lại.
Christian đứng đó một lát, hoang mang. Gã ngồi xuống.
“Phu nhan?”
Cơn giận sôi lên trong gã. Chỉ là một trò chơi, với chúng đây chỉ là một trò chơi, một trò vặt vãnh để hạ gục gã.
“Danh tinh?”
Gì?
“Tên?” Lyndhusrt gợi ý.
Gã nhắm mắt. Gã cố gắng. Cái tên không hiện ra. Chẳng có gì hiện ra cả.
“Khơng biet?”
Không gì hết! Christian trừng trừng nhìn Lyndhurst, dữ dằn rít thở qua kẽ răng.
Một trong những tên đội tóc giả mang một giá nến chưa thắp từ bệ lò sưởi đến, đặt lên bàn gần phía Christian. Hắn đưa cho gã một tờ giấy vặn thành cái châm nến.
Mồi và nến. Giấy và lửa. Nhưng hai bàn tay gã dường như chẳng liên quan gì đến nhau.
Lyndhurst vươn người tới cầm mẩu giấy vặn xoắn. Lão để giấy trên than cho tới khi nó bắt đầu bốc khói. Một ngọn lửa nhỏ xuất hiện. Gã xoay giấy mồi đã châm đưa cho Christian.
Christian cẩn thận nhận lấy. Gã nhìn trừng trừng vào ngọn lửa xanh lơ và vàng, vào làn khói trắng cuộn vòng bốc lên.
Ai đó kêu giật giọng. Một tên đội tóc giả cúi xuống vội vã thổi phù làm tắt ngọn lửa.
Christian nhíu mày. Họ phải cho gã thời gian; họ không cho gã đủ thời gian. Nét mặt của tên đội tóc giả làm gã sôi máu. Gã nhắm mắt chộp lấy giá nến, nắm trong tay. Tay kia của gã giữ miếng giấy cháy dở.
Gã quyết tâm cho thấy mình làm được. Gã sẽ thử. Gã nhìn tờ giấy mồi, gí nó vào ngọn nến, nghiêng đầu để quan sát rõ hơn. Tay phải gã lật ngược nến. Tay trái gí tờ giấy mồi lửa vào lớp sáp. Vài mẩu tro đen vương vãi trên cuốn vở và quần gã, nhưng như thế vẫn chưa đúng. Gã lại lật nến lên và lại ấn tờ giấy vào đó. Miếng giấy xoắn nhàu nát trong tay gã rơi xuống sàn. Christian tuyệt vọng trân trối nhìn nó.
Lyndhurst lẩm bẩm một mình, lại hí hoáy viết. Tay thư ký nhẹ nhàng cậy giá nến đang chúc ngược khỏi bàn tay siết chặt của Christian. Rồi anh ta lấy một xếp tiền giấy và một vốc xu từ trên bàn, đưa chúng cho Đại Pháp quan. Lyndhurst rải chỗ tiền đó lên cuốn sổ trên đùi Christian. “Ngai dem xem.”
Christian nhặt tờ một bảng lên. Gã nhìn Lyndhurst. Viên Đại Pháp quan hiền từ đáp lại. Cảm thông. Và trong sự thương hại nhẫn nại đó, Christian đọc thấy số phận của mình.
Gã vò nát tờ tiền. Gã đứng lên, ném thẳng cuốn sổ vào lửa. Những đồng xu tung tóe, đập vào bệ lò sưởi kêu leng keng. “Không-không-không-không!” Đó là tất cả những gì gã có thể làm, chỉ một từ vô ích ấy, lặp đi lặp lại. “Không-không-khôngkhông-không.” Gã thấy mình như một con mãnh thú bị dồn vào chân tường, trước tất cả những con mắt sửng sốt đang dán vào gã kia.
Thằng điên, thằng điên, quay về với nơi điên loạn và xiềng xích đi. Quay về đó mà chết. Hoặc tệ hơn - mà sống.
Thằng điên, ôi Chúa ơi. Một thằng điên chửi thề và nói bằng tay. Thằng điên!
Người ta gọi Maddy và Edward vào để trấn tĩnh gã. Nàng bước vào, tim muốn bật ra khỏi lồng ngực, chờ đợi một khung cảnh bừa bãi hoang tàn, nhưng tất cả những gì nàng thấy chỉ là Jervaulx bên chiếc ghế bị lật ngược cùng với đám luật sư và Đại Pháp quan nom có vẻ bị mất mặt.
Jervaulx thấy Maddy. Gã đưa tay lên rồi lại thả rơi xuống, rên lên một tiếng thống khổ.
Edward tới kê lại chiếc ghế. “Nào,” anh ta điềm tĩnh nói. “Ngài sẽ không buộc chúng tôi phải dùng đến găng trói chứ, thưa ngài, ngài Christian? Không phải trước mặt Lệnh bà và cô Timms chứ?”
Jervaulx đánh anh ta.
Edward bị đấm ngã ngửa ra sau, đập người vào ghế trong khi đám luật sư nhào tới giữ Jervaulx không cho gã kịp qua mặt họ. Trong khoảnh hắc hỗn loạn đó, chỉ có tiềng la hét và tiếng cào lên gỗ, rồi Larkin xuất hiện, vung tay giáng cho Công tước một cú đấm khiến gã ngã soài ra bàn, hai viên luật sư vẫn còn bám lấy tay gã. Giấy tờ bay tung tóe khắp sàn. Larkin nhảy bổ lên trên người Công tước, hai bàn tay cục mịch siết lấy họng gã.
Những nỗ lực phản kháng yếu dần. Jervaulx gục xuống bàn, thơt hồng hộc. Gã nhắm mắt quay mặt đi khỏi lũ người còn lại.
Larkin từ từ lùi người lại, khẽ đập đập một cái vòng cao su Ấn Độ to tướng lên lòng bàn tay rồi bỏ vào túi áo. Đám luật sư đã tuột hết cả tóc giả. Nom cả bọn đầy kích động và kỳ quái, buồn nản khi Larkin nói, “Dựng ngài ấy đứng dậy và buông ngài ấy ra, thưa các ngài. Ngài ấy sẽ không chống cự lại nữa đâu.”
Họ kéo gã đứng thẳng lên. Jervaulx hầu như không biết gì về những gọng kìm đang bám lấy cánh tay gã, gã đứng dựa vào bàn, đầu rũ xuống, không hề có nỗ lực cử động nào khi họ buông gã ra. Áo ngoài đẹp đẽ của gã đã toạc vai, để lộ ra lớp vải lanh trắng bên dưới.
Edward tiến tới với găng trói bằng da, đeo vào và thắt dây với sự thành thục của nhiều năm thực hành. Môi anh ta vẫn tứa máu nhưng Jervaulx, người vừa nhận một cú đòn mạnh hơn nhiều của Larkin, không hề có vết bầm nào.
“Gì thế này?” Giọng nói của Phu nhân de Marly cắt ngang bầu không khí.
Đại pháp quan thôi xem xét cặp kính bị vỡ, ngẩng lên. “Lệnh bà.”
Theo sát gót bà là nữ công tước và đám đông còn lại ngoài cửa. Maddy thấy mình bị ép vào một góc khi một trong số các ông chồng chen qua chỗ nàng, xin lỗi ơ hờ.
Jervaulx đứng đó, hai cánh tay bị trói, nhìm chằm chằm xuống sàn nhà. Vết rách trên vai gã há ngoác bởi tư thế kỳ cục mà găng trói ép hai cánh tay gã vào.
Đại pháp quan liếc nhìn một lượt cả đại gia đình vừa chen chúc tiến vào. “Ồ,” lão nói, giọng khô khốc và hơi khó chịu. “Vì tất cả các vị đã có mặt ở đây, vậy tôi xin thông báo cho các vị phán quyết của mình về vấn đề đơn kiến nghị xin trát de idiota inquirendo[2]trong trường hợp của Đức ông Christian Langland, Công tước Jervaulx.”
[2] Tiếng Latinh, có nghĩa là “về thẩm tra liên quan đến người đần độn”. Nó chỉ việc kiểm tra người ta có bị đần độn không, do một ban hội thẩm tiến hành. Khi ban hội thẩm xác định một người là purus idiota, nghĩa là đần độn hoàn toàn, toàn bộ lợi tức từ đất đai của người đó cũng như việc chăm sóc người đó được nhà vua chuyển cho người khác.
Phu nhân de Marly nện cây gậy xuống sàn. “Lyndhurst...” bà vội vã lên tiếng.
“Phu nhân,” giọng nói của Đại Pháp quan mang thông điệp cảnh cáo. “Xin cho phép tôi.” Lão tự ngồi xuống một cái ghế lớn gần lò sưởi, khoát tay về phía chiếc ghế kê đối diện mời phu nhân. Lão giơ bàn tay ra hiệu.
Viên thư ký vội vã lượm đám giấy tờ vung vãi gần chân lão. Đại pháp quan nhận lấy, sắp xếp lại, giữ cái kính bị hỏng ở trên mũi mà không buồn đeo lên.
“Tôi đã kiểm tra Công tước về khả năng tự lo liệu công việc của mình. Tôi nhận thấy rằng ngài không thể nói hay viết tên mình. Ngài không thể đếm từ một đến hai mươi. Ngài có vẻ không nhận ra mẹ mình. Ngài không có phản ứng tích cực nào khi được đưa cho một cây nến để thắp sáng. Khi được yêu cầu đếm tổng một số tiền, ngài ấy quẳng chúng vào lửa. Đó là...” Lão cất cao giọng khi Phu nhân de Marly có ý định cắt ngang. “Đó là những tiêu chuẩn mà theo luật chúng tôi dùng để xác định conpos mentis[3], thưa phu nhân.”
[3] Tiếng Latinh, có nghĩa là “trí óc tỉnh táo”.
Phu nhân de Marly từ nãy đã vươn người về phía trước. Bắt gặp ánh nhìn của Đại Pháp quan, bà bèn ngả người ra sau, cằm rướn lên. “Thưa ngài, đó là Công tước Jervaulx.” Bà ném về phía viên Đại pháp quan một cái liếc xéo đến sỏi đá cũng phải rúm lại. “Công tước... Jervaulx.”
Họ giống như hai người lớn tuổi trong một cuộc xung đột câm lặng, hai khối sắt đá lớn. Tất cả mọi người và mọi thứ còn lại đều yên lặng một cách kỳ quái, trừ ngọn lửa khe khẽ bập bùng giữa Phu nhân de Marly và Đại pháp quan. Một âm thanh quá đỗi tầm thường, trong suốt lúc ấy, Jervaulx không hề cử động hay ngẩng đầu lên.
Đại pháp quan lật giở đống giấy tờ của mình. Lão hắng giọng. “Thay mặt cho lệnh bà nữ công tước thừa kế xứ Jervaulx, chúng tôi có các ngài Tilgate, ngài Stastoryham, ông Manning, ông Perceval, thống nhất và độc lập, vân vân, vân vân... kiến nghị tòa án... vân vân... trát de idiota inquirendo... phải, tôi nghĩ tôi không nhầm.” Lão liếc nhìn về phía một thành viên hội đồng. “Ông Temple, có một lỗi trong các tài liệu này. Đây không nên để là de idiota, mà là de lunatico[4], như tôi đã thấy sau những xem xét của mình về Công tước.” Lão liếc nhìn cử tọa với ánh mắt thản nhiên. “Tôi thấy rất rõ ràng đây là một trường hợp rối loạn về tinh thần hơn là thiểu năng trí tuệ. Nếu các ngài có mong muốn sửa lại đơn kiến nghị và đệ trình lại, ông Temple, tôi tất nhiên sẽ tiếp nhận đơn vào thời điểm sau này.”
[4] Tiếng Latinh, có nghĩa là “mất trí”.
Maddy không thể hiểu vì sao Phu nhân de Marly lại tỏ ra hân hoan thế. Bà có vẻ coi việc trì hoãn kia như một chiến thắng hoàn toàn - và quả thật, những tiếng rì rầm phàn nàn kịch liệt của hai ông em rể lật tẩy nỗi thất vọng của họ. Trong khi Phu nhân de Marly chậm rãi lộc cộc rời bước ra xe ngựa đang đợi bên ngoài, Maddy nghe thấy một trong hai đức ông chồng càu nhàu, “Chúa ơi, lại nửa năm nữa?” Giọng anh ta hơi to lên khi anh ta tóm lấy tay của viên luật sư. “Tài sản sẽ nát ra hết mất!”
Những kẻ còn lại suỵt anh ta. Maddy đi qua họ trong đại sảnh. Các chị em và anh em rể của gã nhìn theo lưng nàng, dạt sang bên, dựa lưng vào tường. Maddy dừng lại ở đầu cầu thang.
Kẹp giữa Edward và Larkin, Jervaulx đi trước mặt hàng khán giả, bị trói gô, như thể gã là một tên tử tù bị dẫn tới pháp trường. Gã không có biểu hiện gì là quen biết bất kỳ ai gần đó, gã cơ hồ chỉ nhìn đường viền trên váy của các cô em bà chị khi đi qua. Chỉ cho tới khi đến chỗ Maddy gã mới ngước mắt lên - và khi nàng bắt gặp ánh mắt gã thì gã đã đi mất rồi.
Chẳng có gì trong ánh mắt ấy, không buồn bã, không giận dữ, không nhận biết. Gã nói rằng gã sẽ chết nếu bị tống lại về nơi đó. Maddy nghĩ rằng gã đã chết rồi. Nàng đã chực đưa tay ra để chạm vào gã, nhưng không...
Không. Như thế tốt hơn. Tốt hơn là không để gã quay lại, tốt hơn là không để gã cảm nhận được giây phút này. Đại gia đình kia tụ tập thành hàng trong đại sảnh sau lưng gã, rì rầm với nhau. Maddy kéo váy, quay người khỏi gã, đi xuống cầu thang.
...
Trên một chiếc ghế luôn kê gần lò sưởi, Phu nhân de Marly ngồi ở buồng riêng của mình, vây quanh bà là những đồ gỗ sơn mài phương Đông. Có chút khoảng trống nào là có chừng ấy chai sứ men xanh và trắng, chai lớn chai nhỏ, có chai đơn giản, có chai lại được vẽ những con rồng kỳ quái và quái vật huyền thoại. Bà hít một hơi dài muối hít từ một trong những cái chai đó rồi mở mắt, xoay bình thuốc trong tay. “Cô Timms.” Bà nhìn Maddy chằm chằm. “Hiện giờ có một việc rất khẩn thiết là nó phải hiểu được điều ta sắp nói. Đó là lý do vì sao cô có mặt ở đây.”
“Tôi hiểu.”
“Oắt con ít giáo dục. Phải trả lời ‘thưa lệnh bà’ khi ta nói với cô.”
“Đó không phải là nguyên tắc chung của chúng ta,” Maddy bình tĩnh đáp.
Phu nhân de Marly nhướng mày. “Ta dám chắc đấy.”
Có vẻ hài lòng với lời nhận xét cay độc đó, bà chuyển sự chú ý sang Công tước. Gã đứng đó, bị cột trong găng trói, nhìn cả hai như một kẻ ngoài vòng pháp luật đang bị cùm xích. Phu nhân de Marly lại hít một hơi dài muối hít, rồi vẫy bình thuốc.
“Bỏ ngay đám... dây ra đi,” bà nói, như thể chính từ đó xúc phạm bà.
Maddy rất vui lòng làm vậy. Jervaulx đứng yên cho nàng cởi trói. Được thả rồi, gã nới lỏng nắm tay, xòe ngón tay ra, nhìn xuống từng bàn tay một. Rồi gã ngẩng đầu gật một cái với Maddy thay lời cảm ơn.
Phu nhân de Marly nện gậy xuống sàn để cả hai chú ý về phía bà. “Anh, chàng trai, biết chuyện gì diễn ra hôm nay không?”
“Chậm thôi ạ,” Maddy khuyên.
Bà phu nhân già nhăn mặt khó chịu. “Jervaulx!”
Gã nhìn bà.
“Nghe ta đây,” bà nói. “Hôm nay anh trượt rồi. Trượt.”
Hàm gã động đậy. Gã bắt đầu thở nhanh hơn, cố gắng nói. Với sự trợ giúp của Maddy, Phu nhân de Marly chờ đợi mà không cắt ngang gã.
“Vesta!” gã bật ra dữ dội. “Không... về. Chúa! Nếu yêu. Nếu...” gã tóm lấy cánh tay Maddy, đẩy nàng về phía bà bác. Gã giữ nàng chắn trước mặt mình. “Nói.”
Maddy cảm thấy ngón tay gã cắm sâu vào cánh tay nàng. Gã hơi run rẩy, gầm gừ trong cổ họng.
“Nói,” gã khăng khăng.
“Anh ta không muốn quay về Blythedale, thưa Phu nhân de Marly,” nàng nói. “Tôi tin rằng đó là điều mà anh ta muốn tôi nói với bà.”
“Thật là!” Phu nhân thậm chí chẳng buồn nhìn Maddy, chỉ ngó Công tước đằng sau lưng nàng.
Jervaulx rên lên một tiếng, đẩy Maddy ra. Gã sải bước đến tận cuối phòng. “Giết... giờ.” Gã quay lại phía họ, tóm lấy hai tay vịn khắc hoa văn chữ triện của một chiếc gỗ mun kiểu Trung Hoa.
“Không... về.”
Phu nhân de Marly quan sát gã, khẽ gật đầu. “Phải về đó chứ. Mẹ anh muốn thế,” bà nói, với vẻ nhẫn tâm thản nhiên đến mức buộc Maddy phải lên tiếng.
“Có lẽ bà sẽ cân nhắc...”
“Cô Timms!” Phu nhân de Marly quát.
Maddy im thít.
“Cô Timms, cô không hề đề cập đến việc nó có thể nói chuyện tỉnh táo.”
Phu nhân de Marly có cách khiến người ta cảm thấy có lỗi thậm chí vì tình hình sáng sủa hơn. “Thi thoảng anh ta nói chuyện,” Maddy đáp, “nhưng không thường xuyên.”
“Bao lâu một lần? Trong hoàn cảnh nào?”
“Tôi nghĩ là... khi anh ta giận dữ. Khi anh ta rất khao khát thứ gì đó. Khi đó là...” Nàng ngần ngừ. “Khi đó là điều quan trọng với anh ta.”
“Ta thấy rồi.”
Phu nhân de Marly đặt cả hai tay lên đầu cây gậy chống. Bà ngả đầu ra sau nhắm mắt lại.
“Jervaulx,” bà phu nhân già lên tiếng. “Anh sẽ quay về đó. Hiểu không?”
Gã giữ cái ghế. “Về?” Chỉ một từ đó, một từ khắc khoải đó.
“Phải.” Phu nhân de Marly mở mắt. Bà giáng cây gậy xuống sàn. “Trừ phi anh làm như ta bảo.”
Bà chống gậy tì người đứng lên. Công tước không cử động khi bà đi đến chỗ gã, váy lụa cứng loạt soạt theo mỗi bước chân. Bà dừng lại, tì mạnh vào cây gậy chống. Họ nhìn thẳng vào nhau, cách nhau chiếc ghế bằng gỗ mun.
“Không về, Jervaulx. Không... về... nếu...” Bà ngước mắt nhìn sâu và mắt Công tước. “Nếu anh đồng ý.”
Mặt gã tối lại vì xúc cảm và lo lắng. “Đồng... ý?”
“Đồng ý kết hôn.”
Gã hơi nghiêng đầu. Maddy có thể thấy sự do dự.
“Cưới,” Phu nhân de Marly nhắc lại, rành mạch và đơn giản. “Cưới... bảo vệ tước hiệu... và không quay về. Ta sẽ lo.”
Mặt gã bừng bừng ngộ ra. Lĩnh hội và nhạo báng - một khoảnh khắc của tính ngạo mạn quý tộc, một công tước thuần túy, vẻ mếch lòng đáng ngạc nhiên trước sự rầy rà này - và rồi một sự lĩnh hội xa hơn, sự nắm bắt đầy đủ điều mà bà đề nghị. Gã buông ghế.
“Được,” gã bật ra.
Bất cứ thứ gì, âm tiết độc nhất đó tuyên bố. Bất cứ thứ gì để không phải quay về.
